Hoe goed ken jij het Wilhelmus?
De plannen waren al uitgelekt, maar nu staat het ook zwart op wit in het regeerakkoord: schoolkinderen krijgen straks les in het Nederlandse volkslied.
Op die manier wil het nieuwe kabinet de Nederlandse identiteit waarborgen “in tijden van globalisering en onzekerheid”.
“In Nederland is iedereen gelijkwaardig, ongeacht geslacht, seksuele geaardheid of geloof”, schrijven VVD, CDA, D66 en ChristenUnie in het document van zeventig pagina’s.
“Tolerantie naar andersdenkenden is de norm en kerk en staat zijn gescheiden. In Nederland kun je kiezen welk geloof je wilt belijden, of om niet te geloven. Dit zijn waarden waar we trots op zijn en die ons maken tot wie we zijn. Het is van groot belang dat we die historie en waarden actief uitdragen.”
Een van de manieren om dit te doen is door het leren van het Wilhelmus op school, "inclusief de context ervan". Dit idee komt uit de koker van CDA-leider Sybrand Buma.
Ook is een bezoek aan het Rijksmuseum en het parlement verplicht, een plan van D66. Verder krijgt iedereen die 18 jaar of Nederlands staatsburger wordt een boekje over de geschiedenis van Nederland.
Geen politiek statement
Volgens filosoof en letterkundige Lotte Jensen van de Radboud Universiteit Nijmegen hoeven de Wilhelmus-lessen niet per se een politiek statement te zijn. Het is juist een heel goede kapstok om scholieren meer historisch bewustzijn bij te brengen. Uitleg over het volkslied, dat iedereen vaak genoeg hoort, is een prima manier om met kinderen te praten over geschiedenis en identiteit.
"Volksliederen leveren zoveel gespreksstof op. De achtergrond van veel volksliederen is vandaag de dag nog te voelen", meent Jensen. Ze moet toegeven dat geen enkel kind het Wilhelmus kon zingen. "De eerste regel ja, die kennen ze wel, omdat ze naar voetbal en Koningsdag op tv kijken."
Socioloog, historicus en schrijver Hans Derks is het helemaal niet met haar eens: "Wat bezielt die politici? Het is flauwekul, goed voor een clubje calvinisten op de Veluwe."
Pas sinds 1932 het officiële volkslied
Het Wilhelmus is rond 1570 als geuzenlied geschreven door vermoedelijk Marnix van St. Aldegonde. Het werd pas in 1932 het Nederlandse volkslied.
Voor die tijd was Wien Neêrlands bloed.... het volkslied, maar onder anderen de Oranjes vonden de strofe "van vreemde smetten vrij" wel erg nationalistisch. Het Wilhelmus bestaat uit vijftien coupletten, maar alleen het eerste en het zesde worden nog geregeld gezongen.
Het was lang gewoon dat kinderen op school het Wilhelmus leerden zingen en uitleg kregen over de tekst. "Het gebeurt op een aantal scholen ook nog steeds", zegt een woordvoerder van de Vereniging voor katholiek en christelijk onderwijs Verus. Verus vertegenwoordigt meer dan de helft van alle basisscholen in het land.
Uit een onderzoek op christelijke scholen bleek enkele jaren geleden dat 89 procent van de scholen vindt dat kinderen het Wilhelmus moeten kennen als ze naar het middelbaar onderwijs gaan. De tekst is volgens de meesten prima.
Eerste couplet van het Wilhelmus
Terug naar de beginvraag: hoe goed ken jij het Wilhelmus? Hieronder voor de zekerheid de tekst van het eerste couplet. En nu maar studeren.
Wilhelmus van Nassouwe
ben ik, van Duitsen bloed,
den vaderland getrouwe
blijf ik tot in den dood.
Een Prinse van Oranje
ben ik, vrij onverveerd,
den Koning van Hispanje
heb ik altijd geëerd.
